Nasza misja i cele
Dlaczego powstała Fundacja Dla Przyrody?
Odpowiedź jest prosta – dla przyrody.
Przyroda się zmienia
W ostatnich dziesięcioleciach w obrębie środowiska przyrodniczego bardzo dynamicznie zachodzą istotne zmiany, często nieodwracalne. Podstawowym problemem na całym świecie jest modyfikacja, degradacja oraz gwałtowne kurczenie się płatów siedlisk, wykorzystywanych przez różne gatunki. Kolejne palące kwestie to wymieranie roślin i zwierząt, a także zmiany klimatu. Bezsprzecznie ogromny wpływ na te zjawiska ma człowiek. Wszyscy w większym lub mniejszym stopniu przyczyniamy się do nich. Przeszło siedem miliardów osobników Homo sapiens dość znacząco daje się we znaki naszej planecie. A skoro zawłaszczyliśmy ją dla siebie, to powinniśmy czuć odpowiedzialność za nasze poczynania.
Tymczasem fakty są takie, że już w 1992 r. na pierwszym Szczycie Ziemi w Brazylii (Rio de Janeiro) padły pierwsze ważne ostrzeżenia i zalecenia dotyczące ochrony biosfery Ziemi. Od tej pory minęło już prawie 30 lat i jesteśmy po trzech podobnych spotkaniach, na których ciągle formułowano te same od lat obawy co do losów naszej planety oraz stwierdzenia, że jest coraz gorzej. Do tego doszły liczne w ostatnich latach raporty środowisk naukowych. Wydźwięk większości z nich jest jeden – zmiany siedlisk przyrodniczych zachodzą szybko i trzeba im przeciwdziałać.
Według specjalistów ds. ochrony przyrody skupionych w Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services (IPBES – Międzyrządowa Platforma ds. Różnorodności Biologicznej i Funkcji Ekosystemu), działających pod auspicjami Programu Środowiskowego ONZ, naszą planetę zamieszkuje około dziewięciu milionów gatunków (z których odkryliśmy zaledwie dwa miliony), a milion gatunków roślin i zwierząt jest zagrożonych wyginięciem. Pamiętajmy, że takie masowe wymierania zdarzały się w przeszłości, a obecne jest określane mianem szóstego. Jednak nigdy nie były one spowodowane dominacją jednego gatunku na Ziemi. Według Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) spośród 105 700 ocenianych gatunków 28 000 (27%) roślin i zwierząt jest bezpośrednio zagrożonych wyginięciem. Najbardziej narażone na wymarcie są płazy (40%), drzewa iglaste (34%) oraz gatunki związane z rafami koralowymi (25%).
W ciągu naszego życia (jednego pokolenia) na Lubelszczyźnie, na skutek głównie zmian siedliskowych, wymarły piękne i unikalne gatunki ptaków: kulon, kraska, batalion, błotniak zbożowy, orzełek włochaty, dzierzba czarnoczelna, rudogłówka, a kilka następnych (np. kulik wielki, cietrzew, sieweczka obrożna) w najbliższych latach może spotkać podobny los.
Decyzja o powołaniu fundacji
Nie wszyscy mamy pełną świadomość zachodzących zmian środowiskowych, ponieważ nie wszyscy je osobiście obserwujemy. Coraz mniej czasu spędzamy na łonie natury, poza domem i pracą. Nasze dzieci, paradoksalnie, znają więc prawie wszystkie zwierzęta – ale już nie z natury czy nawet z ZOO, ale z Internetu.
Będąc świadomymi opisywanych powyżej faktów, chcielibyśmy działać zgodnie z zasadą: „Myśl globalnie – działaj lokalnie”. Dlatego właśnie od kilku lat kiełkował w nas pomysł o powołaniu fundacji. Od momentu narodzin tej idei poprzez niezliczone spotkania, dyskusje i projekty towarzyszył nam zawsze wspólny mianownik – chcemy to wszystko robić dla przyrody. Decyzja zapadła i w sierpniu 2019 r. została powołana Fundacja Dla Przyrody.
Stwierdziliśmy, że ten rok może być przełomowy dla rozpoczęcia lokalnych działań na rzecz ochrony bioróżnorodności. Minęło 50 lat od słynnego Raportu Sekretarza Generalnego ONZ U-Thanta z 26 maja 1969 r. U-Thant przedstawił w nim stan zagrożenia środowiska naturalnego i potrzebę ochrony wszelkich zasobów naturalnych Ziemi… i na przekór tej ważnej rocznicy zapłonęła Puszcza Amazońska oraz olbrzymie połacie tajgi. To sygnał, że czas zacząć działać.
Jesteśmy realistami. Wiemy, że małej fundacji trudno byłoby mieć wpływ na wszystkie opisywane problemy. Dlatego chcemy rozpocząć od małych kroków i prostych działań, chcemy skupić się początkowo na kilku zagadnieniach oraz działać na określonym terenie (Lubelszczyzna).
Nasze cele
Ogólny cel jest bardzo prosty – poprzez działania fundacji chcemy dzielić się wiedzą, uświadamiać, uwrażliwiać, a przede wszystkim pokazywać otaczającą nas przyrodę.
Dlaczego? Ponieważ jesteśmy jej częścią, a wielu z nas nie ma świadomości, że świat wokół nas jest piękniejszy niż ten w telewizorze czy smartfonie, wystarczy tylko wyjść z domu.
Wierzymy, że dzięki obcowaniu z naturą nasza postawa w stosunku do otaczającego świata może zmienić się na lepsze.
Zależy nam na współpracy z ludźmi, którzy już są zaangażowani w ochronę przyrody, ekologię, edukację, ale też z osobami, które chcą rozpocząć proekologiczną przygodę – niezależnie od wieku. Uważamy, że jeżeli więcej osób zaangażuje się by osiągnąć wspólny cel, szanse na powodzenie wzrosną. Wystarczy dać ludziom przestrzeń do wymiany doświadczeń i umożliwić komunikację.
Zaczniemy od edukacji ekologicznej, której celem są zmiany nawyków i zachowań, a więc czegoś więcej niż świadomości ekologicznej, bo wszyscy wiemy, że trzeba chronić środowisko, ale z efektywnym działaniem jest znacznie gorzej. Planujemy przeprowadzenie w przedszkolach i szkołach cyklu prezentacji dotyczących różnych zagadnień związanych z ochroną przyrody. Będziemy chcieli również przekazaną wiedzę sprawdzać i nagradzać.
Działania edukacyjne kierujemy do wszystkich, tych najmłodszych z przedszkoli i szkół podstawowych oraz seniorów. Nie zapominamy także o środowisku akademickim i lokalnych samorządach oraz wszystkich instytucjach, które chcą wspierać działania edukacyjne i proekologiczne.
Uważamy również, że poznawanie przyrody można ułatwić i uatrakcyjnić, w tym przede wszystkim dla młodego pokolenia. Dla tego jako jeden z celów przyjmujemy integrację informacji przyrodniczych dotyczących danego terenu. Dzięki temu, łatwiej będzie dotrzeć każdemu zainteresowanemu do ciekawych przyrodniczo miejsc, siedlisk przyrodniczych, gatunków roślin i zwierząt. Planujemy to wykonać w kontekście promocji i rozwoju infrastruktury turystycznej, w tym szlaków, tablic i ścieżek edukacyjnych. Chcemy też pokazywać, jak obserwować naturę i co interesującego można dostrzec w otaczającym nas świecie. Będziemy chcieli wykorzystać do tego najnowsze możliwości technologiczne zapewniające szybszy dostęp do informacji i dotarcie do szerszego grona odbiorców.
Teren naszych najbliższych działań
Swoje działania chcemy rozpocząć na Lubelszczyźnie, która jest nam bliska z kilku powodów. Głównie dlatego, że mieszkamy w Lublinie, więc każdą wolną chwilę staramy się spędzać w dzikich i urokliwych zakątkach Lubelszczyzny.
Dostrzegamy ogromny potencjał tego regionu i chcemy wymieniać się wiedzą na temat jego atrakcyjnych miejsc oraz występujących tu ciekawych gatunków roślin i zwierząt.
Powszechnie dostępne są informacje o tym, że teren województwa lubelskiego obejmuje dwa parki narodowe: Roztoczański PN i Poleski PN, 17 parków krajobrazowych, aż 88 rezerwatów przyrody czy ponad 1300 pomników przyrody. Ale nam zależy na tym, żeby te miejsca pokazać, zachęcić do wyjścia w teren i przekonać, jak piękne są różnorodne ekosystemy Lubelszczyzny.
Znajdują się tu rozległe oraz cenne przyrodniczo kompleksy leśne. Największy las na Lubelszczyźnie stanowi Puszcza Solska, charakteryzująca się głównie dużym udziałem borów sosnowych, unikalnymi przełomami rzecznymi na Tanwi, rzece Jeleń czy Sopot. Swoje stanowiska lęgowe mają tu ściśle chronione gatunki, takie jak m.in. bocian czarny, gadożer, głuszec, trzmielojad. Warto wymienić również Lasy Parczewskie, ze starodrzewem sosnowo-dębowym, stawami rybnymi i jeziorami oraz stanowiskami puchacza, żółwia błotnego, kumaka nizinnego i wilka. Lasy Sobiborskie obejmujące suche bory sosnowe, a także bory bagienne z licznie występującymi torfowiskami i śródleśnymi jeziorami to teren cenny ze względu na bogatą awifaunę. Stwierdzono tu jedyne w Polsce stanowiska lęgowe puszczyka mszarnego, spotkać tu możemy również inne niesamowite gatunki sów: włochatkę, sóweczkę, puchacza. Obok Roztocza jest to jedno z nielicznych miejsc rozrodu rysia na Lubelszczyźnie.
Przez Lubelszczyznę przepływają urokliwie meandrujące rzeki. Królowa polskich rzek, Wisła tworzy tu liczne łachy, wyspy i starorzecza. Nieuregulowany, płynący naturalnym korytem Bug wije się malowniczo, tworząc wysokie skarpy, wyspy, łęgi i bagna. W Parku Krajobrazowym „Podlaski Przełom Bugu” gniazdują rzadkie i zagrożone gatunki, m.in. sieweczka obrożna, rybitwa białoczelna, bączek, krwawodziób. Warta uwagi jest też rzeka Wieprz i Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie z bogactwem jezior, ale też mniej znane, a przepiękne tereny doliny rzeki Tyśmienicy.
Polesie Lubelskie stanowi jeden z najrozleglejszych w Polsce terenów bagiennych i torfowych. To w tym regionie swoje siedliska mają takie rzadkie i chronione gatunki ptaków jak orlik grubodzioby, muchołówka białoszyja, dzięcioł średni, zielonka, puchacz czy orlik krzykliwy. Podczas wędrówek natrafić możemy na ślady wilka i rysia.
Lubelszczyzna to również jedyny teren występowania susła perełkowanego.
Podsumowując
Z faktami się nie dyskutuje, przyroda i otaczający nas świat zmienia się nie koniecznie na lepsze. Czy mamy na to wpływ? Tak, mamy. Każdy z nas może coś zmienić, pytanie – jak to zrobić? Odpowiedzią będzie działalność Fundacji Dla Przyrody, która pokaże właściwe ścieżki, wyznaczy nowe kierunki i pozwoli bardziej zrozumieć otaczający nas świat, a przede wszystkim najbliższą nam przyrodę Lubelszczyzny. Czy jest to możliwe? Gdybyśmy w to nie wierzyli, nie powstałaby taka organizacja. Jesteśmy przekonani, że jest mnóstwo ludzi, którzy włączą się do wspólnego działania. Zapraszamy!!!